W miejscach, gdzie istnieje ryzyko wybuchu, występuje strefa zagrożona wybuchem. Należy zachowywać w niej szczególną ostrożność. Wiążę się to także z przestrzeganiem odpowiednich procedur już na etapie projektowania urządzeń, przeznaczonych do pracy w takich strefach. Zasadnicze wymagania, jakie musi spełniać każde urządzenie, przeznaczone do stosowania w strefie zagrożonej wybuchem, określa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/34/UE, wprowadzona w Polsce rozporządzeniem Ministra Rozwoju z dnia 6 czerwca 2016 r. (Dz.U.000 Poz. 817) oraz normy powiązane z tą dyrektywą.

Podział urządzeń
Urządzenia przeciwwybuchowe dzieli się na dwie grupy:

I – urządzenia dla górnictwa, przeznaczone do stosowania w wyrobiskach podziemnych kopalń i w częściach instalacji podziemnych tych kopalń, zagrożonych występowaniem gazu kopalnianego i pyłu palnego;
II – urządzenia dla przemysłu, przeznaczone do pracy na powierzchni w obszarach zagrożonych wybuchem gazów, par, mgieł lub pyłów.

W ramach każdej grupy wyróżnia się różne kategorie urządzeń. Dla grupy II są to:

Kategoria 1. – urządzenia zapewniające bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa, o zabezpieczeniach takich, że:
– w przypadku awarii jednego ze środków zabezpieczających, przynajmniej drugi, niezależny środek zapewni wymagany poziom bezpieczeństwa;
– wymagany poziom bezpieczeństwa zapewniony będzie w przypadku wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń.
Kategoria 2. – urządzenia zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa, o zabezpieczeniach takich, że zapewniają bezpieczeństwo nawet w przypadku częstych zaburzeń lub uszkodzeń urządzeń.
Kategoria 3. – urządzenia zapewniające normalny poziom bezpieczeństwa, o zabezpieczeniach zapewniających bezpieczeństwo podczas normalnej pracy urządzenia.

Strefa zagrożona wybuchem – podział
W zależności od rodzaju zagrożenia i częstotliwości występowania atmosfery wybuchowej, strefy zagrożone wybuchem podlegają następującemu podziałowi (tabela poniżej). Konkretne strefy wymagają stosowania urządzeń określonych kategorii.

Z powyższego podziału wynika, że:

• w strefie 0 i 20 można stosować wyłącznie urządzenia kat. 1, o poziomie zabezpieczenia Ga/Da
• w strefie 1 i 21 – urządzenia kat. 1 i 2, o poziomie zabezpieczenia Ga/Da, Gb/Db
• w strefie 2 i 22 – urządzenia kategorii 1, 2 i 3, o poziomie zabezpieczenia Ga/Da, Gb/Db, Gc/Dc

Klasy temperaturowe
W przypadku, gdy zagrożenie stanowią gazy, ciecze i ich pary, określa się klasę temperaturową, na podstawie temperatury samozapłonu danej substancji. Podział ten określa dopuszczalną temperaturę obudowy urządzenia i przedstawia się następująco:

Podgrupy wybuchowości
Urządzenia grupy II, w zależności od substancji stanowiącej zagrożenie, dzieli się na następujące podgrupy wybuchowości:

a) dla gazów:
IIA – grupa propanowa (np. aceton, metanol, etanol, łącznie 122 gazów i par)
IIB – grupa grupa etylenowa (np. etylen, siarkowodór, łącznie 27 gazów i par)
IIC – grupa wodorowa (np. acetylen, wodór hydrazyna, dwusiarczek węgla, łącznie 4 gazy)

b) dla pyłów:
IIIA – łatwopalne włókna
IIIB – pył nieprzewodzący
IIIC – pył przewodzący

Zabezpieczenia
W przypadku urządzeń elektrycznych stosuje się następujące rodzaje zabezpieczeń:

d – osłona ognioszczelna
i – iskrobezpieczeństwo
e – budowa wzmocniona
p – osłona gazowa z nadciśnieniem
q – ochrona piaskowa

Znakowanie
Urządzenia przeznaczone do pracy w strefie zagrożonej wybuchem powinny być oznakowane według następującego schematu:

TUTAJ możesz przeczytać więcej o skalowaniu procesów niebezpiecznych